قصه پر رنج برنج؛ تشکیل سازمان برنج حلقه مفقوده مدیریت این محصول استراتژیک - نوای پرنده پارسی

به گزارش گروه مالی خبرنگاران، کاهش شدید قیمت برنج، نخریدن برنج های ایرانی، واردات بی رویه برنج و عرضه برنج های خارجی در استان های شمالی، بی توجهی به برنج های مرغوب محلی از سوی مسئولین محلی و کشوری، نبود نظارت دقیق و کافی بر واردات و تنظیم بازار برنج، قاچاق برنج و تعیین تعرفه پایین واردات برنج از جمله مسائلی است که کشاورزان استان های شمالی کشور سال هاست با آن دست و پنجه نرم می نمایند، اما همچنان برنج با داشتن این همه رنج ها از داشتن یک سازمان محروم است.

کشاورزان استان های شمالی کشور ، به خصوص استان مازندران و گیلان، همه ساله همزمان با فصل دروی محصولات زراعی خود، دغدغه نحوه فروش و قیمت محصولات کشاورزی را دارند و با وجود اینکه برنج سرآمد فراوری زراعی تمام استان های کشور و حتی کشورهای همسایه است، اما همیشه باید کشاورزان از دغدغه ها و نگرانی های خود در مورد فروش محصولات شان بنالند.

برنج هاشمی معروف ترین برنج ایرانی در کنار برنج طارم محلی است. این برنج در بین انواع برنج ایرانی به خوشپخت و خوش طعم بودن معروف است و به خوبی قد می کشد. برنج هاشمی بعد از برنج صدری دم سیاه، قدبلندترین برنج در بین برنج های درجه یک ایرانی است.

سید مصطفی هاشمی یکی از فعالان بازار برنج است که سابقه ای نزدیک به 3 دهه فعالیت در این حوزه را دارد.

وی و برادرانش که در استان گیلان 5 کارخانه برنج کوبی دارند، در مورد سابقه چند ده ساله خانواده شان می گوید: پدر من 70 سال در این حوزه فعالیت داشت و اولین کارخانه شالیکوبی در استان گیلان به نام او زده شده است؛ برنج هاشمی، برندی است که ما بدنبالش رفتیم و پیروز به دریافت این برند شدیم.

اولین پروانه کسب برنج کوبی در جهاد کشاورزی استان گیلان به نام پدر مرحومم حاج سیدابوالقاسم هاشمی ثبت شده است که بنیان گذار برنج هاشمی در استان گیلان محسوب می گردد.

من و سه برادر دیگرم همگی در حوزه برنج فعالیت داریم و خودمان کارخانه برنج کوبی داریم و سال ها است در بازار برنج، فعالیت می کنیم.

باران سال جاری خیلی از دسترنج برنج کاران را از بین برد

سید مصطفی هاشمی در گفت وگو با خبرنگار ما در مورد آخرین اتفاقات بازار برنج در گیلان می گوید: الان دیگر همه می دانند برنج سال جاری افزایش قیمت داشته است.

وی با اشاره به بارندگی هایی که سال جاری در استان گیلان صورت گرفت؛ می افزاید: اصولا برنج در دو مرتبه از مزارع بریده شد، یک بار قبل از باران و بار دیگر پس از باران.

این فعال صنفی بازار برنج در استان گیلان، ادامه می دهد: قبل از باران، 10 تا 15 درصد برنج ها توسط کشاورزان درو شد، پس از آن یک باران دو هفته ای آمد که خیلی روی محصولات تاثیر گذاشت و تقریبا 40 درصد از محصولات را از بین برد.

این کارخانه دار باسابقه برنج در استان گیلان، اضافه می نماید: بارندگی ها موجب شد تا کشاورزی که در یک هکتار می بایست 3.5 تا 4 هزار کیلو شلتوک بگیرد، برداشت اش به نصف رسید و تقریبا دو تن شلتوک گرفت.

هاشمی می افزاید: به همین خاطر وقتی که عرضه کم باشد، قیمت ها بالا می رود و این یک امر طبیعی است.

وی در پاسخ به این سوال که قیمت مرغوب ترین برنج های استان گیلان در بازار سال جاری چقدر است؛ می گوید: مرغوب ترین برنج استان گیلان، دم سیاه است که اکنون هر کیلوی آن در بازار بین 30 تا 35 هزار تومان است و برنج پر هوادار دیگر در استان، طارم هاشمی است که قیمت هر کیلوی آن در بازار، بین 23 تا 28 هزار تومان است که بسته به بوجاری شده و غیر بوجاری، قیمت اش تعیین می گردد.

این فعال صنفی بازار برنج در استان گیلان، در مورد میزان افزایش قیمت برنج در مقایسه با سال قبل، اظهار می نماید: قیمت ها به نسبت افزایش چند برابری هزینه ها، بالا نرفته است؛ سال جاری افزایش چند برابری هزینه سموم و کود کشاورزی و همچنین نوسانات ارزی، صددرصد روی قیمت برنج تاثیر گذاشته است.

با بالا رفتن قیمت برنج خارجی، قیمت برنج محلی نیز بالا می رود

این کارخانه دار باسابقه برنج در استان گیلان در شرح این موضوع می افزاید: یک برنج خارجی و یا یک برنجی که بعضی از برندهای داخلی آن را فراوری و به بازار عرضه می نمایند، وقتی هر کیلوی آن در فروشگاه ها 23 هزار تومان باشد و در واقع بسته به نرخ دلار، قیمتش تا این حد بالا می رود، فلذا وقتی کشاورز این قیمت را می بیند، خود به خود قیمت برنج اش را بالا می برد.

هاشمی ادامه می دهد: دلالان و فروشندگان برنج خارجی و بعضی برندهای داخلی که به طور بسته بندی در بازار مطرح هستند، قیمت های خود را بالا بردند که از این طرف، قیمت برنج محلی نیز در بازار بالا رفت؛ اگر قیمت های این برنج ها(وارداتی) بالا نمی رفت، برنج محلی نیز قیمتش پایین می ماند.

وی متذکر می گردد: از آنجا که برنج های وارداتی بر حسب دلار بالا می رود خب طبیعی است که قیمت برنج محلی نیز که دارای کیفیت خیلی بهتری است، در بازار افزایش پیدا کند.

این فعال صنفی بازار برنج در استان گیلان، در پاسخ به این سوال که ارزان ترین برنج گیلان در بازار با چه قیمتی در حال عرضه است، اعلام می نماید: در استان گیلان، برنج پر محصول کشت نمی گردد و لذا در میان ارقام محلی، برنج هایی مثل خزر که در غرب گیلان کشت می گردد کیلویی 18 تا 19 هزار تومان و برنج غریب نیز حدود 14 تا 15 هزار تومان در بازار مصرف به فروش می رسد.

سودجوها برنج گیلان را با مازندران اختلاط می نمایند

این کارخانه دار باسابقه برنج در استان گیلان، در مورد آسیب های اختلاط برنج به برند و اعتبار برنج شمال کشور، می گوید: در استان گیلان به دلیل اینکه برنج پر محصول کشت نمی گردد و غالبا برنج آن گران تر از برنج مازندران است؛ معمولا سودجویان برنج گران را با برنج ارزان تر مخلوط می نمایند تا به سود بیشتری دست پیدا نمایند.

هاشمی اضافه می نماید: متاسفانه یک سری سودجوها در استان گیلان، این کار را می نمایند و می فرایند از مازندران، شلتوک های پرمحصول می آورند و با برنج هاشمی گیلان مخلوط می نمایند و در بازار می فروشند.

وی تصریح می نماید: البته باید بگوییم جدا از اینکه بعضی دلالان و سودجویان در بازار عامدانه دست به این کار می زنند، به دلیل اینکه قیمت های برنج محلی بالا است بعضی از مشتریان و خریداران نیز خودشان تقاضای این کار را دارند و می گویند برای من برنج را مخلوط کن تا سود بیشتری را ببرم!

مسائلی که تمامی ندارد/چرا برنج هنوز یک سازمان ندارد؟

این فعال صنفی بازار برنج در استان گیلان، در پاسخ به این سوال که شما مسائل بازار برنج را در بحث فروش چه می دانید، اذعان می نماید: مشکل بازار برنج با داشتن یک اتحادیه و یا یک سازمان کارآمد برنج کشوری حل خواهد شد، شما ببینید صنعت چای برای خودش یک سازمان دارد اما متاسفانه برنج با این همه ظرفیت و فراوری، برای خودش یک سازمان ندارد.

این کارخانه دار باسابقه برنج در استان گیلان، ادامه می دهد: با وجود اینکه، برنج قوت اصلی مردم ایران است و برنجی که هر ایرانی باید حتی یک وعده روی سفره اش بگذارد، یک سازمان و نهادی ندارد که قیمت ها را تعیین کند و نظارت مناسبی را روی بازار برنج داشته باشد.

هاشمی تاکید می نماید: در حالی که چای محدود به چند شهر است اما برای خودش یک سازمان دارد اما برنجی که دو سوم اش در مازندران و گیلان فراوری می گردد و دست کم 10 استان دیگر مثل لرستان، شیراز، کرمانشاه و غیره در کشت برنج فعالیت دارند، چطور می گردد که هنوز یک سازمان نداشته باشد؟

وی در ادامه سخنانش در مورد مسائل بازار برنج به نابسامانی در تعیین نرخ اجرت کارخانه داران اشاره می نماید و می افزاید: در استان گیلان متاسفانه تازه در تاریخ 29 تیر سال جاری، برای تعیین اجرت کارخانه داران جلسه برگزار می گردد و این امر در زمانی صورت می گیرد که کشاورز 3 روز است که در شالیزارها، درو برنج خود را شروع نموده است؛ یعنی یک کشاورز تا زمان درو محصول خود نمی داند که این برنجی که دارد آن را درو می نماید، اجرت کارخانه اش برای تبدیل به برنج چقدر است.

این فعال صنفی بازار برنج در استان گیلان، ادامه می دهد: وقتی یک جلسه را نمی توانند اداره نمایند، این می گردد که کارخانه داری با نرخ قدیم کار می نماید و بعد از او بازخواست می گردد که چرا به نرخ پارسال کار می کنید؛ سه ماه اول سال را جلسه نمی گذارند و تکلیف را برای کارخانه دار و کشاورز تعیین نمی نمایند، بعد می آیند در فصل درو تازه جلسه برای تعیین قیمت می گذارند و کارخانه دار باید منتظر باشد که چه زمانی لیست جدید قیمت به دستش می رسد.

این کارخانه دار باسابقه برنج در استان گیلان، اضافه می نماید: البته یک سری اختلافات زیربنایی میان اتحادیه، جهاد کشاورزی و سازمان صمت وجود دارد و هیچ یک حرف یکدیگر را نمی خوانند، هر یک در تقابل دیگری هستند و چون وحدت رویه و اشتراک نظر ندارند، مسائل متعددی به بار می آید.

هاشمی یادآور می گردد: خود نمایندگان مجلس از یک سو تصویب می نمایند تا آخر آبان ماه، به هیچ وجه برنج وارداتی که وارد شده و در انبارها و گمرکات دپو شده، به بازار نیاید تا برنج محلی مازندران و گیلان به فروش برود، اما کدام سال این قانون رعایت شد؟ درست زمانی که برنج محلی می خواهد وارد بازار گردد، برنج خارجی به وفور در فروشگاه ها پیدا می گردد!

محصول کشاورزی ما تنها چای و گندم نیست؛ برنج هم داریم!

محمدرضا احمدی سنگری نماینده مردم گیلان در مجلس یازدهم در گفت وگو با خبرنگار رادار اقتصاد هم در این باره گفت: بنده معتقدم که تشکیل سازمان برنج تا حد زیادی می تواند مسائل برنج کاران استان های شمالی را مرتفع کند.

وی اضافه نمود: طی هفته آینده، نمایندگان سه استان شمالی، در قالب مجمع نمایندگان، جلسه مشترکی داریم که حتما این موضوع را در این جلسه مطرح و پیگیری خواهیم کرد.

نماینده مردم گیلان در مجلس یازدهم اظهار داشت: بنده در مجلس نیز مطرح کردم که فقط محصول کشاورزی ما گندم نیست، چای نیست؛ ما برنج را هم داریم.

من صدای برنج را در مجلس نمی شنوم، ما توقع داریم حداقل صدای برنج را مثل گندم در مجلس بشنویم.

صدای برنج کاران در مجلس شنیده نمی گردد

احمدی ادامه داد: قوت اصلی مردمان سه استان شمالی کشور برنج است، اما صدای برنج کاران ما در مجلس شنیده نمی گردد.

ما خرید تضمینی گندم داریم، اما خرید تضمینی برنج نداریم؛ ما صنف گندم کاران داریم، سازمان چای کاران داریم اما متاسفانه برنجی که قوت اصلی همه مردم کشور است، یک سازمان مجزا و مستقل ندارد.

وی توضیح داد: باید نمایندگان سه استان شمالی متحد و هم گرا شوند تا تشکیل سازمان برنج به عنوان یک مطالبه در مجلس پیگیری و نهایی گردد. ما باید از برنج کاران حمایت کنیم.

نماینده مردم گیلان در مجلس یازدهم عنوان نمود: بیش از 60 درصد از برنج کشور را سه استان شمالی کشور تامین می نمایند، اما چرا برنج کاران استان های شمالی دیده نمی شوند؟ شما بحث نهاده های کشاورزی را ببینید، بحث سموم کشاورزی را ببینید، کود شیمیایی را ببینید، در همه این موضوعات برنج کاران گلایه مندند.

احمدی گفت: ما در بحث واردات برنج در مجلس خیلی فریاد زدیم و معتقد بودیم باید حداقل تا خاتمه آذرماه، اجازه واردات داده نمی شد.

باید تمام قد از کشاورزان حمایت کنیم

وی تاکید نمود: کشاورزان عزیز ما در سه استان شمالی کشور از نمایندگان شان که باید صدای شان در مجلس باشند انتظار دارند و ما اگر قرار است از کشاورزان حمایت کنیم باید تمام قد حمایت کنیم.

نماینده مردم گیلان در مجلس یازدهم متذکر شد: ما مگر در فراوریات کشاورزی فقط گندم را داریم، برنج نداریم؛ هر وقت حمایت باشد گندم، خرید تضمینی باشد گندم، بحث یارانه باشد گندم، ما نمی گوییم حمایت از گندم کاران نباشد، بلکه می گوییم کمی به فکر برنج و برنج کاران هم باشیم.

احمدی با بیان اینکه خود یک کشاورز زاده است و در جریان از صفر تا صد کار کشاورزی قرار گرفته است، متذکر شد: کشاورزان در مراحل کاشت، داشت و برداشت زحمات بسیاری می کشند، اما خودشان چندان از مزایای فروش برنج بهره مند نمی شوند، آن ها می بایست خیلی زود برنج خود را بفروشند تا هزینه ها و اقساطی که در طول سال دریافت کردند را ادا نمایند و در نهایت هم، خودشان خرده برنج مصرف می نمایند.

لزوم وحدت نمایندگان استان های شمالی در پیگیری تشکیل سازمان برنج

وی با بیان اینکه نظارتی بر خرید و فروش و واردات برنج وجود ندارد، گفت: واردات برنج توسط تعداد محدودی از افراد، باعث سود بالا برای آن ها و ضرر شدید برای کشاورزان می گردد، به طوری که برنج پارسال کشاورزان در بعضی از شهرستان های شمالی کشور، هنوز به فروش نرفته است.

نماینده مردم گیلان در مجلس یازدهم یادآور شد: اقتصاد کشور حاصل دسترنج کشاورزان است؛ با این وجود ارز 4200 تومانی به کسانی اختصاص می یابد که با واردات اجناس غیرضروری به اقتصاد کشور ضربه می زنند، این سوبسید باید در اختیار کشاورزان که نقش پررنگی در توسعه مالی کشور دارند، قرار بگیرد.

احمدی با اشاره به دغدغه شالی کاران در مورد خرید تضمینی برنج و پیگیری خسارت شالی کارانی که با بارش باران دچار آسیب شدند، اظهار کرد: دولت می تواند با خرید تضمینی برنج دغدغه کشاورزان برنج کار را کاهش داده و خاطر آنان را آسوده کند.

وی با اشاره به اینکه برنج کاران استان های شمالی، صنفی برای پیگیری مطالبات خود ندارند، توضیح داد: تشکیل صنف برنج کاران یکی از موضوعاتی است که می تواند در پیگیری مطالبات آنان مؤثر باشد، اگرچه درگذشته تعاونی وجود داشت اما به دلیل عملکرد ضعیف، جای خالی این صنف به شدت احساس می گردد.

نماینده مردم گیلان در مجلس معتقد است وحدت و همگرایی نمایندگان استان های شمالی در مجلس می تواند گره گشای مسائل برنج کاران باشد و باید به جد مطالبات پیمانکاران در مجلس از سوی نمایندگان پیگیری گردد که تشکیل سازمان برنج در الویت این موضوع قرار گرفته است.

تشکیل سازمان برنج در کشور لازم است

علی کریمی فیروزجایی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز در این باره اظهار کرد: کمرنگی و ناپایداری سیاست های حمایتی دولت از زارعان، بی توجهی به طرح جهش فراوری و جولان دلالان و واسطه ها در بخش کشاورزی حیات این بخش استراتژیک را به خطر انداخته است.

وی اضافه نمود: افزایش قیمت نهاده های زراعی و هزینه های ناشی از فراوری محصولات، سختی کار فراوری و نیز به یغما رفتن دسترنج فراورینمایندگان از سوی واسطه ها آینده مبهمی را برای کشاورزی کشور به وجود آورده است.

عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی توضیح داد: با وجود کود 500 هزار تومانی، هزینه 300 هزار تومانی کارگر و سم لیتری یک میلیون و 200 هزار تومانی کشاورزی دیگر مالی نیست.

این نماینده شمالی با انتقاد از حذف یارانه های حمایتی از بخش فراوری محصولات کشاورزی گفت: با توجه به اهمیت کشاورزی در تامین امنیت غذایی کشور دولت باید به این بخش نگاه ویژه ای معطوف کند.

عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی همچنین از نبود سیاست پایدار در مورد بازاریابی محصولات زراعی و باغی انتقاد کرد و اضافه نمود: مهم ترین بخش فعالیت های زراعی و باغی فروش محصولات است که در این عرصه دلالان گوی سبقت را از همه ربوده اند.

وی با اشاره به تامین بیش از نیمی از برنج کشور در استان های مازندران و گیلان گفت: انگیزه های فراوری برنج کاران بخاطر نداشتن حامی جدی در فرآیندهای فراوری تا عرصه محصول بشدت کمرنگ شده است.

کریمی فیروزجایی شکل گیری سازمان برنج را در کشور ضروری دانست و تاکید نمود: تشکیل سازمان برنج باهدف تقویت سیاست های حمایتی از کشت کاران این محصول، مورد حمایت جدی نمایندگان مجلس است.

عضو مجمع نمایندگان مازندران یادآور شد: وزارت جهاد کشاورزی باید برنامه جامع فراوری محصولات استراتژیک کشاورزی را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند، مجلس یازدهم از مالی کردن فعالیت های فراوری محصولات کشاورزی حمایت جدی خواهد نمود.

این مسوول ادامه داد: در این راستا قانون جدید خرید تضمینی محصولات کشاورزی در مجلس شورای اسلامی تصویب و به دولت ابلاغ خواهد شد که به زودی عملیاتی می گردد.

سخن آخر ...

مع الوصف، بدیهی است که برای حمایت از بخش کشاورزی، دولت و مجلس باید به دنبال تشکیل سازمانی به نام سازمان برنج باشند، آرزوی دیرینه ای که سال هاست کشاورزان چشم انتظار تحقق آن هستند.

بگذارید این گله را هم از شما داشته باشیم که طی این سال ها، آن قدری که از گندم و سایر محصولات زراعی و باغی، حمایت شده، از برنج، حمایتی نشده است؛ اگر می خواهیم کشاورزی را ببینیم، نقطه ای نبینیم، به صورت کلی ببینیم؛ دولتی ها، مجلسی ها، چشم برنج کاران به دستان شما دوخته شده است.

چگونه است برای گندم، ذرت، سویا، پنبه، عدس، نخود، لوبیا، کلزا و حتی سیب زمینی و پیاز، خرید تضمینی صورت می گیرد اما برنج به حال خود رها شده است؟

در حالیکه از دانه شالی می توان چندین نوع مواد کاربردی و از کاه می گردد در فراوری کاغذ استخراج و استفاده کرد، اما به دلیل نبود صنایع تبدیلی، بهره ای از آن نبرده ایم و هنوز اندر خم یک کوچه ایم و حل این ماجرا و حمایت از تحقق این مطالبه نیز دست خودتان را می بوسد!

کشاورزی را تنها در گندم نبینیم، برنج برای مردمان شمال کشور تنها یک قوت نیست، معیشت است؛ سال هاست که کشاورزان با دست های پینه بسته و با پاهایی ترک خورده، نشاهای شان، شالی می گردد و شالی ها قد می کشند و برنج؛ اما دست آخر، سیاست ها به نحوی پیش می رود که سودی به جیب شان نمی رود و تازه ضرر هم می نمایند!

مسائل برنج کاران قد تمام خوشه های طلایی است که در آب وگل می کارند، نه، شاید هم بیشتر، قد تمام دانه های برنجی است که روی سفره ها می آید، از همان روز اولی که پا به زمین شان می گذارند تا روز آخر، نه حتی بعدتر هنگام تبدیل شلتوک به برنج و زمان فروش، این مسائل هستند که سایه به سایه شان می آیند، عجب رفاقتی! دست بر دار هم نیستند!

قدِ برنج کاران پشت کوه مسائل خمید، اما صدای شان به گوش کسی نرسید، نبود یک سازمان مجزا از جنس شالیکاران موجب شده است تا طی این سالیان دراز، کسی حرف شان را نشنود و یا اگر بشنود، نفهمد.

سال ها است که روز برای کشاورزان نو می گردد، اما روزی شان در جیب دلالان دود می گردد، سال ها است زیر آفتاب سوزان، دست و رویشان سیاه می گردد اما آخر کار، رویشان پیش خانواده شان، سفید نمی گردد، سال ها است که زحمت شان، پای واردات بر باد می رود اما همت شان برای سال بعد کم نمی گردد؛ سال ها است می کارند و ما می خوریم، اما یکسال نشد ما برایشان بکاریم و آن ها بخورند!

منبع: رادار اقتصاد

دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه